Het ontstaan van de letsels
De schouder is een zeer beweeglijk gewricht maar daardoor ook meer voorbeschikt om te ontwrichten. Doordat de schouder in verschillende richtingen heel ver kan gaan, heeft dit gewricht niet veel extra energie nodig om de bol (humeruskop) uit de pan (glenoid) te krijgen. Dit glenoid is in oppervlakte veel kleiner als de humeruskop waardoor de schouder in staat om de extreme bewegingsvrijheid toe te laten. Vergelijk dit met een golfbal op z’n tee.
Buiten dit inherent beenderig instabiel gegeven, heeft moeder natuur ervoor gezorgd om allerlei stabiliserende structuren te voorzien die de bol in de pan moet houden. De voornaamste zijn:
- het labrum: een brede 'meniscus' die stevig vastzit op de pan en het oppervlak van de pan vergroot en de kop als een soort zuignap omsluit
- ligamenten (gewrichtsbanden) en het kapsel die een vangnet vormen om ontwrichting te voorkomen.
- de peeskap of rotator cuff ligt rondom het gewricht en houdt de kop stevig tegenaan de pan
- de grote spieren van de romp ('pectoralis', 'deltoideus', 'trapezius', 'serratus',...) geven een extra dynamische ondersteuning
Veruit de grootste groep van te ontwrichtingen zijn ontwrichtingen na trauma (val, ongeval, sport, etc) waarbij 95% hiervan de kop voor de pan is geschoven (anterieure luxatie). Door deze onnatuurlijke en extreme toestand, scheuren/breken er onherroepelijk bepaalde structuren en zal dit de behandeling mee bepalen. De leeftijd waarop de patiënt een dergelijke ontwrichting doet, speelt ook mee in het verder beleid.
Letsels bij ontwrichting
- Bankartletsel: het labrum scheurt vooraan los van de beenderige pan. De pan verliest een deel van haar draagoppervlak, de zuignapfunctie wordt verstoord.
- De ligamenten raken uitgerokken of kunnen scheuren; het vangnet van de schouder faalt.
- Hill Sachs letsel: de kop krijgt ook vaak achteraan een deuk door druk tegen de hardere pan.
- De peeskap (rotator cuff) kan doorscheuren bij ernstige luxaties.
- Zeldzaam scheurt de pees met een botstuk van de kop.
Door deze veranderingen van de stabiliserende structuren van de schouder bestaat er een grotere kans dat de schouder opnieuw zal ontwrichten. Dit risico is groter naar gelang de eerste ontwrichting op jongere leeftijd optreedt.
